Bilgisayar toplarken ya da kasanın içini temizlerken anakartın üstünde duran küçük ve yuvarlak bir pil dikkatinizi çekmiş olabilir. Çoğu kişi bu pilin ne işe yaradığını bilmez çünkü bilgisayar zaten elektrikle çalışıyordur, öyleyse neden bir pile daha ihtiyaç duysun ki? Aslında bu küçük pilin görevi düşündüğünüzden çok daha önemli.
Her bilgisayarın düzgün çalışması için bazı temel ayarların korunması gerekir ve işte bu pil, o ayarların unutulmamasını sağlar.
Yani bilgisayarınızın saati her açıldığında doğruysa, bu minik dostumuza bir teşekkür borçlusunuz.
Kaynak 1, Kaynak 2Anakart, bilgisayardaki tüm bileşenleri bir araya getiren ve çalışmasını sağlayan ana parçadır.
Ancak sadece bağlantıları sağlamakla kalmaz; aynı zamanda sistemin açılış ayarlarını, güvenlik bilgilerini ve hatta overclock gibi gelişmiş seçenekleri saklayan BIOS ayarlarını da barındırır. Bu ayarlar işletim sisteminden bağımsızdır ve sistem kapalıyken bile korunmaları gerekir. İşte bu noktada CMOS devreye girer.
CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor), anakart üzerindeki geçici bir bellektir ve BIOS ayarlarını güç aldığı sürece saklar.
CMOS’un geçici bir hafıza türü olması, elektrik kesildiğinde tüm ayarların sıfırlanmasına yol açar.
Bilgisayarın fişi çekildiğinde ya da elektrik kesintisi olduğunda BIOS ayarlarının kaybolmaması için CMOS’un sürekli enerjiye ihtiyacı vardır. İşte anakartın üzerindeki bu pil tam da bu yüzden orada duruyor.
CMOS’u sürekli besleyerek sistemin saatini ve ayarlarını koruyor.
Böylece bilgisayarınızı her açtığınızda tarih-saat ayarlarını yeniden yapmak zorunda kalmıyorsunuz.
Aynı zamanda cihazın daha hızlı açılmasını da sağlıyor çünkü BIOS ayarları yeniden yüklenmek zorunda kalmıyor.
CMOS pili bozulduğunda bilgisayarınız her açılışta tarihi yanlış gösterebilir, açılış süresi uzayabilir ya da doğrudan BIOS hatası verebilir.
Bu gibi durumlarda pilin değiştirilmesi gerekir ki bu işlem oldukça kolaydır. Genellikle CR2032 tipi olan bu piller, anakart üzerindeki yuvadan küçük bir tornavida yardımıyla kolayca çıkarılabilir.
Pili değiştirirken yönünü doğru takmak da önemlidir, aksi halde sistem pili algılamayabilir.
Laptobunuz olsa bile bu pil orada da bulunur çünkü cihazın kendi bataryası bittiğinde CMOS'un görevine devam edebilmesi gerekir.
Anakartın üzerindeki bu küçük pil, belki de bilgisayarın en sessiz ama en kritik parçalarından biri.
Eğer bozulursa, bilgisayarınız her açıldığında size 'Ben hiçbir şeyi hatırlamıyorum' dercesine davranabilir.
