Dünya yüzeyinin %70'inden fazlasını kapladığı için mavi gezegen olarak anılan okyanuslar, Japonya'da yapılan bir araştırmaya göre, milyonlarca yıl önce siyanobakteriler ve fotosentezin evrimi nedeniyle yeşilmiş.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmada, gezegenin yüzeyinin 4,5 milyar yıllık jeolojik olaylarla kimyasal ve fiziksel olarak değiştiği, aynı zamanda yaşamın etkisiyle şekillendiği belirtiliyor.
Dünya'nın ikinci büyük dönemi olan Arkeyan Çağı, gezegenin evrimi açısından kritik bir dönemdir. Bu çağda, atmosfer ve okyanuslar oksijenden yoksunken, güneş ışığından enerji üretebilen ilk organizmalar ortaya çıktı. Anaerobik fotosentez, yan ürün olarak oksijen gazını üretmiş ve bu da önemli değişimlere yol açmıştır. Başlangıçta oksijen, deniz suyundaki demire bağlanırken, demir artık oksijeni nötrleştiremediğinde atmosferde gaz olarak birikmeye başlamıştır.
Bu süreç, "Büyük Oksidasyon Olayı" (GOE) olarak bilinir ve Dünya'da karmaşık yaşamın önünü açmıştır. Bantlı demir oluşumları, bu dönemin izlerini taşıyan önemli kanıtlardır; oksijenin olmadığı ortamda oluşan demir yataklarının üzerine oksitlenmiş kırmızı demir tabakaları birikmiştir.
Oksitlenmiş demir parçacıklarının birikmesiyle yüzey suyu yeşil renge döndü
Araştırmalar, Arkeyan döneminde su altı ışık spektrumunun, oksitlenmiş demirin bir türü olan Fe(III)'ün yüksek konsantrasyonu nedeniyle büyük olasılıkla yeşil olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle Japonya'nın Iwo Jima volkanik adası çevresindeki yeşilimsi sular, bu teoriyi destekleyen bir örnek olarak dikkat çekiyor.
The Conversation, fotosentezle açığa çıkan oksijenin deniz suyunda oksitlenmiş demirin oluşumuna yol açtığını belirtiyor. Okyanus kimyasındaki değişimlerin ise son derece yavaş gerçekleştiği ve 1,5 milyar yıl gibi uzun bir döneme yayılmış olabileceği ifade ediliyor.
Mor, kırmızı, kahverengi okyanuslar
Yoğun volkanik aktiviteler ve düşük atmosfer oksijen seviyeleri, kükürt miktarını artırarak önemli değişimlere yol açabilir. Bu süreçte, mor kükürt bakterileri baskın hale gelirken, Güneş'in yaşlanmasının yüzey buharlaşması ve UV ışığını artırması, oksijensiz ortamlarda bu bakterilerin gelişimini destekler.
Okyanuslar mor renge dönmese bile, kırmızı veya kahverengiye dönüşebilir. Kızıl okyanuslar, tropikal iklimlerde karadaki kayaların kırmızı demir oksitlerini nehirler veya rüzgarlar aracılığıyla denizlere taşımasıyla oluşabilir. Ayrıca, 'kırmızı gelgitler' olarak bilinen alg türlerinin yüzeye hâkim olması da bu durumu tetikleyebilir.
