Adli kontrol, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilmeden ceza soruşturması veya kovuşturması sürecinde uygulanabilen bir denetim tedbiridir.
Mahkemeler, kaçma veya delil karartma riski taşıyan kişiler hakkında adli kontrol kararı vererek belirli yükümlülükler getirebilir. Bu uygulama, hem şüpheli veya sanığın özgürlüğünü tamamen kısıtlamadan yargılama sürecini güvence altına almak hem de kamu düzenini korumak amacıyla kullanılır.
Peki, adli kontrol ne anlama gelir ve hangi durumlarda uygulanır? İşte detaylar…
ADLİ KONTROL NEDİR?
Adli kontrol, şüphelinin veya sanığın tutuklanmadan serbest bırakılmasına ancak belirli yükümlülüklere tabi tutulmasına dayanan bir yargısal tedbirdir.
Türk Ceza Kanunu’nun 109. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.
Tutuklama yerine daha hafif bir önlem olarak uygulanır ve kişinin denetim altında tutulmasını sağlar.
Adli kontrol kararı verilen kişi, mahkemenin belirlediği kurallara uymak zorundadır.
ADLİ KONTROL HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?
Adli kontrol, belirli suçlar ve risk faktörleri göz önünde bulundurularak mahkemeler tarafından verilen bir tedbirdir. İşte adli kontrolün uygulandığı bazı durumlar:
Kaçma Riski Bulunan Kişilere Uygulanır: Suçun niteliğine göre sanığın kaçma ihtimali yüksekse, adli kontrol kararı ile takip altında tutulması sağlanır.
Delil Karartma veya Tanıkları Etkileme Riski: Sanık veya şüphelinin delilleri yok etme, tanıklara baskı yapma gibi girişimlerde bulunabileceği düşünülüyorsa, adli kontrol ile gözetim altında tutulur.
Tutuklama Alternatifi Olarak: Tutuklama, kişiyi özgürlüğünden tamamen mahrum bıraktığı için daha hafif bir tedbir olarak adli kontrol uygulanabilir.
İlk Kez Suç İşleyenler İçin: Daha önce adli sicili temiz olan, ilk defa suç işlediği tespit edilen kişiler için tutuklama yerine adli kontrol kararı verilebilir.
Bazı Ağır Suçlarda Denetim Amaçlı: Terör, uyuşturucu, organize suçlar gibi ağır suçlarda sanığın dış dünya ile olan bağlantısını kontrol altında tutmak için uygulanabilir.
ADLİ KONTROL TEDBİRLERİ NELERDİR?
Adli kontrol altına alınan kişi, mahkemenin belirlediği bazı yükümlülüklere uymak zorundadır. En yaygın adli kontrol tedbirleri şunlardır:
Belirli aralıklarla karakola imza verme yükümlülüğü
Yurt dışına çıkış yasağı
Belli yerlere gitmeme veya belirlenen bölgeyi terk etmeme zorunluluğu
Elektronik kelepçe takılarak takip edilme
Bazı kişi veya kurumlarla iletişim kurma yasağı
Meslek veya faaliyetlerden geçici olarak men edilme
Psikolojik veya rehabilitasyon programlarına katılma zorunluluğu
Bu tedbirler, mahkeme tarafından şüphelinin veya sanığın suçun niteliğine göre belirlenir ve belirli bir süre boyunca uygulanır.
Adli Kontrol Süresi Ne Kadardır?
Adli kontrol süresi mahkeme tarafından belirlenir ve genellikle belirli bir dönemle sınırlıdır.
Sürenin uzatılması veya kaldırılması, yargı sürecinin gidişatına bağlıdır.
Kişi adli kontrol kurallarına uymazsa, tutuklama kararı verilebilir.
ADLİ KONTROL İHLAL EDİLİRSE NE OLUR?
Şüpheli yükümlülüklere uymazsa, mahkeme tutuklama kararı verebilir.
Elektronik kelepçeyi çıkarmak veya yasaklı bölgelere girmek cezai yaptırıma neden olabilir.
Denetim sürecinde kurallara uymayan kişiler için ek yaptırımlar uygulanabilir.
Adli kontrol, tutuklama yerine daha hafif bir önlem olarak uygulanan hukuki bir denetim mekanizmasıdır. Özellikle kaçma riski, delil karartma ihtimali ve suçun niteliği dikkate alınarak mahkemeler tarafından verilir. Elektronik kelepçe, yurt dışına çıkış yasağı ve belirli yerlere giriş yasağı gibi tedbirlerle kişinin belirlenen kurallara uyması sağlanır. Adli kontrol tedbirlerine uymamak, daha ağır yaptırımlara ve tutuklama kararına yol açabilir, bu nedenle yükümlülüklere dikkat edilmesi büyük önem taşır.
