Baro, CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla başlayan protestolar sırasında İstanbul'daki hak ihllallerine yönelik rapor hazırladı.
Baronun Avukat Hakları, Çocuk Hakları, İnsan Hakları ve Kadın Hakları Merkezleri eşgüdümünde hazırlanan rapora göre, bu süreçte İstanbul'da en az 593 kişi, çoğu orantısız şiddet kullanılarak ve kötü muamele yasağı çiğnenerek gözaltına alındı. Gözaltı süreleri dört güne kadar uzatıldı. Gözaltına alınanların nezarethane koşulları ayrı bir hak ihlali olarak değerlendirildi.
En az 238 kişi tutuklandı
İstanbul'da gözaltına alınanlardan en az 238’i hakkında tutuklama kararı, en az 83’ü hakkında "ev hapsi", en az 37’si hakkında yurt dışı çıkış yasağı kararı verildi.
Bu kişilere ağırlıklı olarak "2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanunu’na muhalefet", "Cumhurbaşkanına hakaret" ve sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle "suç işlemeye tahrik" suçlamaları yöneltildi.
549 kişinin yargılandığı 12 ceza davası açıldı
Gözaltına alınanlardan 549'una "2911 sayılı kanuna muhalefet" ve "suç işlemeye tahrik" suçlarından 12 ceza davası açıldı. Bu 12 dosyada tutuklu şüpheli kalmadı. "Cumhurbaşkanına hakaret" suçundan süren soruşturmalar kapsamında ise en az 14 yurttaş halen tutuklu bulunuyor.
Ters kelepçeler, bıçak ve çakmak ateşi ile açıldı
Polis müdahalelerinde kan akışını kesecek şekilde kasten sıkılan ters kelepçelemeler olağan uygulama hâline getirildi ve vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak şekilde 7 saate varan sürelerde uygulandı. Olağan bir uygulama olarak plastik ters kelepçe kullanılmasına karşın bu kelepçelerin açılması için özel makas bulundurulmaması, bunun yerine bıçak ve çakmak ateşinin kullanılması sonucunda yaralamalar meydana geldi.
Kadınlar, cinsiyetçi küfürlere maruz bırakıldığını beyan etti
Kadın Hakları Merkezinin raporuna göre en az 47 kadın gözaltına alındı ve 8-9 saat ters kelepçeyle bekletildi. Kadınların neredeyse tamamı, gözaltı sürecinde fiziksel şiddetin yanı sıra yoğun psikolojik baskıya maruz kaldıklarını vurguladı. Kadınların büyük kısmı, özellikle erkek kolluk görevlilerinin ve bazı kadın polislerin kendilerine yönelik cinsiyetçi küfür ve hakaret içerikli sözler kullandığını ve tehdit edildiklerini belirtti.
Bir kadın depo benzeri yerde çıplak aramaya maruz kaldığını anlattı
"Kadınların bir kısmının yakalama anından itibaren cinsel tacize, cinsel saldırıya ve çıplak aramaya maruz bırakılmasının, gözaltı süreçlerindeki en ağır ihlallerden biri olarak tespit edildi" denilen raporda, şunlar kaydedildi:
"Bazı kadınlar, herhangi bir özel alan sağlanmaksızın toplu veya aleni ortamlarda çıplak aramaya maruz bırakıldığını belirtti. Bir kadın, götürüldükleri ilçe emniyet müdürlüğünde 12 kadınla birlikte çıplak aramaya maruz bırakıldıklarını anlattı. Bir kadın, emniyet müdürlüğündeki depoya benzer bir yerde başka bir kadınla çıplak aramaya maruz bırakıldığını dile getirdi. Bir kadın, erkek bir polis tarafından yakalama esnasında cinsel tacize maruz bırakıldığını, maruz kaldığı cinsel şiddeti kadın bir polis memuru ile paylaştığında bunu ifadesinde söylememesi için uyarıldığını, işlemlerinin hızlı bitmesini istiyorsa bunu belirtmemesi gerektiğini söylediğini belirtti.
Kadın avukatların fotoğraflarının eskort sitelerinde paylaşıldığı tespit edildi
Kadınların çoğu, gözaltı aracında saatlerce bekletildiğini ve bu sırada su, yemek ve tuvalet ihtiyaçlarını karşılayamadıklarını beyan etti. Kadınlar, gözaltı sürecinde ped, tuvalet kâğıdı, iç çamaşırı ve sabun gibi temel hijyen malzemelerine erişemediklerini sıklıkla dile getirdi. Gözaltına alınanların haklarını savunmak amacıyla emniyetlerde, adliyelerde ve hapishanelerde yoğun mesai yapan kadın avukatların fotoğraflarının, rızaları dışında eskort sitelerinde paylaşıldığı tespit edildi."
İstanbul Barosu’na kayıtlı 12 avukat gözaltına alındı
Avukat Hakları Merkezinin raporuna göre, 19-29 Mart arasında İstanbul’da gerçekleşen toplantı ve gösteri yürüyüşleri sırasında, 1’i Muğla’da olmak üzere İstanbul Barosuna kayıtlı toplam 12 avukat mesleki faaliyetlerini yerine getirdikleri sırada gözaltına alındı. Ayrıca Konya ve Bursa Barolarına bağlı 2 avukat da İstanbul’da gözaltına alındı.
12-15 yaş arası 3 çocuk gözaltına alındı
Çocuk Hakları Merkezinin raporuna göre, 22 ile 28 Mart arasında 3'ü 12-15 yaş arasında olan 26 çocuk gözaltına alındı.
Çocuklardan 20'sine ters kelepçe takıldı, 12’si de fiziksel şiddet gördüğünü bildirdi.
Yiyecek ve içecek sağlanmayan çocuk sayısı ise 15 oldu.
