ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Cuma günü Grönland’daki Amerikan üssünü ziyaretinde Danimarka’yı sert şekilde eleştirdi.
Vance, Danimarka’nın yarı özerk bölge olan Grönland'ı koruma konusunda başarısız olduğunu savundu. ABD'nin Grönland’ı daha iyi koruyabileceğini söyledi.
Vance, “Danimarka, bu üssü, askerlerimizi ve bana göre Grönland halkını Rusya, Çin ve diğer ülkelerden gelen saldırgan girişimlerden korumak için gerekli kaynakları ayırmadı” dedi. Bu açıklama Danimarka’da tepkiyle karşılandı.
ABD'nin Pituffik Hava Üssü'ne yaptığı ziyaret sırasında Vance, ABD’nin Grönland'da kara konuşlu askeri varlığını artırmayı planlamadığını ama deniz kuvvetleri ve buz kırıcı gemiler gibi kaynaklara yatırım yapacağını açıkladı.
Vance, Grönland halkının kendi kaderini tayin hakkına saygı gösterileceğini vurgulasa da, sonunda ABD ile iş birliği yapmanın onlar için daha güvenli ve ekonomik olarak daha avantajlı olacağını dile getirdi. Vance, “Grönland'ı çok daha güvenli bir hale getirebiliriz. Ekonomik olarak daha iyi bir yerde olabilirler” dedi.
'DANİMARKA'YA GÜVENEMEYİZ'
Ziyaret, Grönland’da yeni kurulan koalisyon hükümetinin Danimarka ile bağları sürdürme yönündeki kararlılığını açıklamasının hemen ardından gerçekleşti.
Yeni Grönland Başbakanı Jens-Frederik Nielsen, ABD ziyaretini “saygısızlık” olarak niteledi. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen de “Zor zamanlarda Amerikalılarla omuz omuza durduk. Bu nedenle başkan yardımcısının sözleri adil değil” açıklamasını yaptı.
Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen ise Danimarka’nın savunma konusunda yeterince çaba göstermediğini kabul etti, ancak ABD’nin de geri durduğunu hatırlattı.
Trump yönetimi ise Grönland’ın ABD için yalnızca stratejik değil, ekonomik olarak da büyük önem taşıdığını vurgulamayı sürdürüyor.
Trump, Cuma günü Beyaz Saray’da “Grönland’ı güvence altına almak, tüm dünya barışı için şart. Çin ve Rus gemileri buralarda cirit atıyor. Danimarka’ya güvenemeyiz” dedi.
Trump daha önce de adayı satın alma fikrini dile getirmişti. Ancak kamuoyu yoklamaları Grönland halkının büyük ölçüde bu fikre karşı olduğunu gösteriyor.
YANKEE EVİNE GİT
Ziyaret sırasında Nuuk kentinde yüzlerce kişi ABD’ye karşı protesto gösterisi düzenledi. Ellerinde “Amerika'yı geri gönder" yazılı şapkalar, “Yankee evine git” yazan pankartları vardı.
Kar üzerine yerleştirilmiş Grönland bayraklarının arasında “Bizim toprağımız, bizim geleceğemiz” yazılı karton bir tabela dikkat çekti. Bu protestolar, Grönland’da şimdiye kadar görülen en büyük gösterilerden biri olarak kayda geçti.
1951 tarihli anlaşma uyarınca ABD, Grönland ve Danimarka’ya haber vermek koşuluyla üsse ziyaret düzenleyebiliyor.
Pituffik, Avrupa ile Kuzey Amerika arasındaki en kısa uçuş rotası üzerinde yer alıyor ve ABD’nin balistik füze erken uyarı sisteminde önemli bir rol oynuyor.
Ancak uzmanlar, ABD’nin askeri yöntemlere başvurma olasılığının düşük olduğunu düşünüyor. Oslo merkezli Fridtjof Nansen Enstitüsü'nden Andreas Oesthagen, “Ancak Trump ve Vance’ın baskı kurmak için belirsiz açıklamalara, yarı-resmi ziyaretlere ve ekonomik araçlara başvurmaya devam etmesi muhtemel” dedi.
